Niewielkie wzniesienie nie bez przyczyny nazwano książęcym imieniem. Ze wzgórzem wiąże się legenda, jakoby zafascynowany pięknem tutejszej przyrody Bolesław Krzywousty, wybrał się na polowanie. Trafił na wzgórze w pogoni za nadzwyczajnie dorodnym jeleniem. Na pamiątkę tego wydarzenia pierwsza powstała osada nazwana Jelenią Górą, miała znajdować się właśnie tutaj. Niektórzy dodają, że jeleń umykając wyznaczył jej obszar. Inni z kolei twierdzą, że założyli ją jednak Bobrzanie w XI wieku lub Bolesław Chrobry w 1004 roku. Czy to dzięki jeleniowi, czy też dzięki pierwszym przybyszom, osada pojawiła się na wzgórzu. Pierwsze wiarygodne wzmianki o niej pochodzą z XIII wieku i mówią o istniejącym tu zamku, rozebranym 200 lat później. Ruinami zainteresowano się dopiero w połowie XVIII stuleciu, gdy zaczęto urządzać romantyczny Ogród Muz. Wówczas na szczycie wzgórza powstała gospoda, a na początku XX wieku wieża widokowa. Niestety, podczas modernizacji zniszczono pozostałości cennych reliktów pierwotnego grodu. Niemniej, warto wspiąć się na ową wieżę, gdyż rozpościera się z niej przepiękna panorama na otaczającą wzgórze koronę Karkonoszy.

Ta XV-wieczna baszta stanowiła integralną część systemu murów miejskich. Po ich rozbiórce nie pozostawiono jej jednak na pastwę losu. Zaadaptowano ją na budynek mieszkalny dla wysoko postawionych oficjeli, takich jak lekarze czy poczmistrzowie. Po II wojnie światowej mieściły się tu kolejno mieszkania komunalne, redakcja miesięcznika "Karkonosze", Centrum Informacji Turystycznej i Kulturalnej, pracownia witraży, restauracja. Do wnętrza prowadzi portal pochodzący z wyburzonej kamienicy, z wyrytą na nim datą „1679”, ale obiekt, przez wzgląd na swoją obecną funkcję, nie jest dostępny dla zwiedzających. Baszta Grodzka była częścią istniejących od XVI wieku murów miejskich. Jelenia Góra otoczona była podwójnym pierścieniem umocnień obronnych, z których wewnętrzny mierzył 7 i był szeroki na 2 metry. Od każdej strony świata osadzona była brama, a od północnej mury stały na skalnym urwisku. Położenie przyczyniło się do powstania jedynie suchej fosy, swego czasu głębokiej na 4 metry. W przeszłości na całej długości murów osadzonych było 36 bastionów - baszt i półbaszt. Łączna szerokość pasa obronnego wraz z fosą sięgała aż 60 metrów. Na terenie położonym pomiędzy wewnętrznym a zewnętrznym pierścieniem umocnień uprawiano rośliny i hodowano zwierzęta. Musiało to wszystko robić niezłe wrażenie, bo śląski kronikarz, Bartłomiej Stenus około 1500 roku napisał "małe jest miasto lecz wspaniale opasane". Tak opasane było niestety tylko do XVIII wieku, gdy w obliczu pojawienia się broni palnej obwarowania nie spełniały już swojej roli. Ponadto prężnie rozwijającemu się miastu z roku na rok przybywało metrów w obwodzie, co skłoniło władze do rozebrania ich większej części. Pozostawiono Wieżę Bramy Zamkowej, Basztę Grodzką, Basztę Bramy Wojanowskiej i rzucające się w oczy fragmenty obmurowań zakamuflowane w budowlach przy ul. Jeleniej.

Niewielu wie, że ratusz skrywa w środku XVI-wieczną studnię. Ma ona 20 metrów głębokości. Odkryto ją w 2000 roku, zabezpieczono szklaną szybą i podświetlono, czyniąc z niej kolejną atrakcję turystyczną. Znajduje się w przyziemiu jednego z domów wchodzących w skład niegdysiejszych "Domów Siedmiu Mieszczan". Nazwany tak kompleks, składał się z 7 osobnych kamieniczek, w parterach których były punkty usługowe. Około 1910 roku połączono dwie z nich z ratuszem. Powstała w tym czasie galeryjka łącząca oba budynki, pod którą przejeżdżały tramwaje. Później scalono kolejne kamienice i dziś stanowią one wnętrza Urzędu Miasta. A wracając do tramwajów, to niecałe stulecie temu Jelenia Góra przypominała pod tym względem Lizbonę.

Tramwaje w Jeleniej przeciskały się wąskimi uliczkami, parły w górę i leciały w dół, brzęczały i przede wszystkim, woziły pasażerów. Dla bezpieczeństwa pieszych, na chodniku uliczki ustawiono zachowaną do dziś żeliwną barierkę. Spacerując po rynku z łatwością zaobserwujecie też żeliwne rozety na fasadach kamienic, na poziomach pierwszego piętra, które wykorzystywano do zawieszania trakcji nadziemnej. Tramwaje służyły mieszkańcom od 1897 do 1969 roku. Najpierw jako gazowe, potem jako elektryczne. Moc tych pierwszych przy dużym obciążeniu czasem nie wystarczyła, i ci, którym zależało na czasie, musieli popychać tramwaj przy bardziej stromych podjazdach. Tramwaje jeździły do Cieplic, a najwyżej do Podgórzyna, gdzie ostatni przystanek miały obok Skałki, przy moście na Podgórnej. Możecie więc z łatwością zrekonstruować rozkład ich jazdy sprzed ponad 100 lat. Na pamiątkę jeleniogórskich tramwajów, jeden z nich zadomowił się na stałe na jeleniogórskim rynku. Można tutaj nabyć różne pamiątki turystyczne związane z miastem.

Brama Wojanowska była jednym z najważniejszych elementów obwarowań. Zamykały ją zlokalizowane po obu stronach mosty zwodzone i mosiężna krata, nad którą przebiegał ganek stanowiący przejście dla strażników. Stojącej obok wieży, za którą przyjęło się uważać kaplicę św. Ann, nic z bramą nie łączyło, pomimo że pozornie właśnie takie sprawia dziś wrażenie. Oba obiekty przebudowano w 1514 roku, a po zniszczeniach wojny trzydziestoletniej, odbudowano. Baszta stała się w latach 1709-1715 częścią kaplicy św. Anny. Nie przestała jednak pełnić funkcji obronnej. Łaciński napis umieszczony w portalu nad wejściem oznacza: Wzniesiono na chwałę wielkiej babki Chrystusa, św. Anny. Widnieje tam również ukryta data wybudowania kaplicy. Z tego okresu pochodzi także barokowy wystrój. Wracając do bramy, warto rzucić okiem na chronosta umieszczone w kartuszach. Są to średniowieczne rebusy. W łacińskich nazwach ukryte są rzymskie daty. Jesteście w stanie odgadnąć, jakie to daty i czego dotyczą? Niech podpowiedzią będzie herb Pruski na jednym z kartuszów - fraza stanowi hołd dla Fryderyka II i podziękowanie za aneksję ziem dla Prus, wyrażając datę zakończenia wojen śląskich MDCCLVIII (1763).

Niegdysiejszy Hotel Drei Berge („Trzy góry”), a dziś "Europa" powstał na miejscu Karczmy Wojanowskiej na przełomie wieków XVIII oraz XIX, i jest jedynym hotelem w śródmieściu, który istnieje nieprzerwanie od czasów niemieckich. Był to najwytworniejszy z przedwojennych hoteli w Jeleniej Górze. Zajmował trzy ogromne kamienice przy 1 Maja, i oficyny przy ulicy Armii Krajowej. Mieściła się w nim wykwintna restauracja z zatrudnioną na etat orkiestrą oraz występowały w nim zespoły kabaretowe. Sala taneczna miała parkiet obrotowy. Znalazło się też miejsce na sklepy, kawiarnie, kasyno. W promowaniu hotelu pomagały zdumiewające ogrody dachowe z muszlą koncertową, tarasami, stolikami i leżakami dla chętnych na słoneczną kąpiel w samym sercu Jeleniej Góry. Wnętrze tworzyło nastrojową gmatwaninę korytarzy i klatek schodowych urządzonych z niebywałym smakiem. Nocowała tu m. in. księżna orleańska i książę Wilhelm Pruski czy późniejszy cesarz niemiecki Wilhelm I. W latach PRL hotel został upaństwowiony, i jeszcze długo pozostawał wizytówką miasta, choć ubywało mu czaru w związku z likwidacją kolejnych luksusowych pomieszczeń. W tym czasie powstał tam np. dworzec PKS szczycący się ogrzewanymi poczekalniami dla pasażerów. Dziś posiadłość zajmuje tylko piętra kamienic, a po eleganckich ogrodach tarasowych nie ma śladu.

Obiekt ten pełni obecnie funkcję cerkwi, choć niegdyś był to kościół katolicki. Wcześniejsza świątynia stojąca w tym miejscu, o której wzmianki pochodzą z XV wieku, uległa uszkodzeniu w pożarze, a definitywnie zniknęła z mapy podczas wojny trzydziestoletniej. Obecna budowla została wzniesiona w I poł. XVIII wieku przez budowniczego Kaspara Jentscha. Tak jak poprzednia, nosiła imieniem Najświętszej Maryi Panny. Jest to niewielki kościół, który po I wojnie światowej rozebrano by, jednak sprzeciwili się temu mieszkańcy. W 1925 roku oddano kościół władzom miasta. Najpierw urządzono tu muzeum poświęcone bohaterom poległym podczas I wojny światowej. Po przejęciu władzy przez NSDAP służył celom propagandowym. Planowano tu nawet urządzić mauzoleum dla niemieckich ofiar wojennych. Niedługo po II wojnie światowej oddano świątynię w ręce religii prawosławnej i nadano jej patronat św. Apostołów Piotra i Pawła. Jest to budowla jednonawowa, salowa o trzech przęsłach sklepienia kolebkowego. Elewację frontową podkreśla wysunięta wieża. W ścianie świątyni zewnętrznej znajdują się wmurowane krzyże kamienne z rytami przedstawiającymi łuk i miecz. Pospolicie przyjęło się je nazywać pokutnymi, choć ich znaczenie nie jest znane. Warto zajrzeć do środka chociażby przez wzgląd na ikonostas i ikony przeniesione ze zniszczonych starych cerkwi lubelskich. Interesujące są również malowidła ścienne w prezbiterium autorstwa Jerzego Nowosielskiego - jednego z najznamienitszych polskich malarzy II poł. XX wieku. W uzyskaniu bizantyjskiego stylu pomagał mu artysta Adam Stalony-Dobrzański.

Przed Wami Kościół, za którego powstanie przyszło ewangelickim mieszczanom zapłacić jak za zboże. Protestancka większość ludności Śląska nigdy nie miała łatwo, ze względu na rządy katolickich Habsburgów. Ich świątynie zostały zarekwirowane, a prawo nie pozwalało im na wznoszenie nowych. Stan ten zmieniły ustalenia pokoju westfalskiego, które wymusił szwedzki król Karol XII na Józefie I. Cesarz zgodził się przekazać 100 świątyń w ręce protestantów oraz pozwolił na budowę 6 nowych, w tym jeleniogórskiego. Za sprawą tego wydarzenia kościół uzyskał przydomek: “z łaski cesarskiej”. Łaska cesarska nie była jednak tania. Śląscy mieszczanie zapłacili za nią 770 tys. guldenów. Skromniejszą sumę 200 tys. zainkasował również szwedzki monarcha za wstawiennictwo. Architektem kościoła został Martin Frantz, który zainspirował się zborem św. Katarzyny w Sztokholmie. Świątynia wzniesiona na planie krzyża greckiego, na skrzyżowaniu naw nakryta wysokim hełmem z dwoma prześwitami, ukończona została na początku XVIII wieku. Kościół ma 3 poziomy empor i może pomieścić ok. 7 tys. wiernym. Robi wrażenie dekoracją malarską oraz organami dzieła Michała Roedera umieszczonymi dość nietypowo, bo nad ołtarzem. Są jedynym w Polsce tak dużym instrumentem, w którym zachowały się oryginalne piszczałki. Co roku, we wrześniu ich dźwięk przyciąga rzesze pasjonatów muzyki na festiwal Silesia Sonans. Ołtarz główny, autorstwa miejscowego stolarza Hielschera, to prawdziwe dzieło sztuki. Warta uwagi jest również rzeźbiarskiej chrzcielnicy z niebieskawego marmuru śląskiego z 1717 roku. Na ścianie zewnętrznej kościoła, obok wejścia do zakrystii znajduje się epitafium pastora Gottloba Adolpha. Śmierć spotkała go w najbardziej nieoczekiwanym momencie, z pewnością zarówno dla niego, jak i zgromadzonych wiernych. Gdy głosił niedzielne kazanie, został trafiony przez błyskawicę. Przy kościele znajduje się cmentarz z kaplicami pochodzącymi z XVIII wieku.

Wydaje się, jakby jeszcze wczoraj w gmachu zespołu szkół im. S. Żeromskiego, Stanisław Bareja ściągał od kumpla podczas sprawdzianu i pisał w nieznanym jeszcze nikomu stylu opowiadania i eseje. Oprócz wybitnego reżysera znanego przede wszystkim z filmu "Miś" czy "Alternatywy 4", I Liceum Ogólnokształcące w Jeleniej Górze ukończyli m. in. Maja Włoszczowska, mistrzyni świata w kolarstwie górskim, Małgorzata Wasiucionek, Bartosz Skłodowski, Sulamita Ślubowska, którzy już jako licealiści zdobywali liczące się wyróżnienia w międzynarodowych konkursach skrzypcowych i fortepianowych. Budynek szkoły powstał w latach 1908 - 1914 z przeznaczeniem na Średnią Szkołę Realną (Oberrealschule). Funkcjonowała ona do końca II wojny światowej, kiedy zaadaptowano budynek na potrzeby ambulatorium polowego. Po wojnie ponownie uruchomiono tu szkołę.

Niepozorny budynek obecnego dworca z pasażerami oczekującymi na pociągi nie zwiastuje nadzwyczajnie ujmującej historii. Nic bardziej mylnego! Dworzec Główny w Jeleniej Górze w poprzednim stuleciu był jedną z najokazalszych tego typu budowli, przez którą dziennie przewijało się tysiące pasażerów. Budynek powstał w 1867 roku, choć pociągi dojeżdżały tu już 2 lata wcześniej. Pierwsze połączenia wiodły do Wrocławia, Lubania, Wałbrzycha i Berlina. Aby zbudować trakcję, wydrążono tunele w litej skale. Już na początku XX wieku kolej była mocno obciążona. Do Jeleniej przybywali gromadnie turyści i kuracjusze łaknący cieplickich kąpieli. Łącznie z pociągów korzystało 1,8 miliona pasażerów. Niedługo potem zbudowano połączenia także z Libercem i Pragą. Co więcej, do lat 80-tych można było dojechać z Jeleniej do Paryża bez przesiadek, za to z Wrocławia do Karpacza trzeba było się przesiadać w Jeleniej Górze. Do dziś niegdysiejszy tor prywatny prowadzący do Karpacza rdzewieje za głównym budynkiem dworca. Po II wojnie światowej połączenia do Czechosłowacji zlikwidowano, i parowozy zastąpiono pociągami elektrycznymi. Nie na długo, 28 czerwca 1945 roku wojska radzieckie zerwały trakcję elektryczną i zatrzymały pociągi, na które się natknęli, także te poza stacjami. Na ponad 20 lat na tory wróciły parowozy. Gdy znów pojawiła się kolej elektryczna, jeszcze przez kilka lat dworzec zachował swój szlachetny wysoki status w kraju, ale dziś nie ma już większości trakcji, a popyt na transport kolejowy spadł z chwilą popularyzacji samochodów.

Na początku XX wieku ówczesny burmistrz – Arthur Hartung, w ramach promocji i rozwoju kulturalnego miasta, podjął działania zmierzające do wybudowania teatru. Zorganizowano zbiórkę datków od mieszkańców miasta i potencjalnych sponsorów. Skutecznie, bo prace budowlane rozpoczęto w 1903 roku. Budowę nadzorował architekt i rzeźbiarz Alfred Daehmel. Budynek zaprojektowano w stylu secesyjnym z zachowaniem tradycyjnego XIX–wiecznego układu gmachów teatrów. Na fasadzie głównej podziwiać można kwiatowe sztukaterie i maski. Nowopowstały „Budynek Domu Sztuki” miał zgodnie z projektem trzy sale restauracyjne, dwie sale wystawowe, piwiarnię, salę spotkań towarzyskich zwaną strzelecką lub myśliwską oraz salę widowiskową ze sceną, garderobę i pomieszczenia gospodarcze: trzy kuchnie, izby przykuchenne, stolarnię, rekwizytornię, magazyny. W czasie wojny przechowywano w nim kostiumy z Opery Berlińskiej, wraz z dekoracjami stały się one pierwszym wyposażeniem technicznym polskiego zespołu aktorskiego. Pierwszy spektakl, który został przezeń zrealizowany, to „Zemsta” Aleksandra Fredry w reżyserii Stefanii Domańskiej. W 1974 roku teatr otrzymał imię wielkiego polskiego poety, Cypriana Kamila Norwida. Pracowało i występowało tutaj wielu wybitnych twórców polskiego teatru: Adam Hanuszkiewicz, Henryk Tomaszewski, Krzysztof Pankiewicz oraz debiutantów: Krystian Lupa, Mikołaj Grabowski, Ryszard Major, Michał Ratyński, Waldemar Zawodziński.

Teodor Donat - księgowy Zakładów Lniarskich w Mysłakowicach wyłamywał się ze schematu typowego księgowego. Z jego miłości do gór narodziło się Towarzystwo Karkonoskie, zajmujące się organizacją ruchu turystycznego w Karkonoszach oraz propagowaniu idei ochrony przyrody. Owe Towarzystwo wkrótce powołało do życia obecne Muzeum Karkonoskie, które pomimo utraty podczas wojny części zbiorów, wciąż ma co pokazać. Znajduje się tu m.in. kolekcja szkła artystycznego i użytkowego (od czasów starożytnych po współczesne) w liczbie ponad 7000 eksponatów, co stanowi największy taki zbiór w Polsce. Podobnie zresztą jak panoptikum obrazów malowanych na szkle. Można tu również obejrzeć wyroby z cyny, ceramikę bolesławiecką i przykłady kowalstwa artystycznego. Muzeum posiada też jedną z największych w Polsce kolekcji obrazów Wlastimila Hofmana oraz malarzy niemieckich, tworzących w regionie w XIX i I poł. XX wieku. Najwyższy czas wspomnieć o postaci związanej mocno z regionem. Jeżeli zdarzy się Wam odwiedzić Karkonosze w strugach deszczu, może się Wam obić o uszy, że Liczyrzepa płacze po stracie ukochanej. Liczyrzepa, po czeskiej stronie znany jako Krakonos, to Duch tutejszych gór, który bez wątpienia zasłużył sobie na pogardliwe miano. Zakochany porwał z dworu księżniczkę, która wcale nie chciała zostać jego żoną, a ponadto serce oddała już komuś innemu. Gdy zjawił się jej ukochany, adoratorzy stanęli w szranki na liczenie: duch gór miał liczył rzepy a rycerz złoto w komnacie. Tak dniami i nocami Duch Gór liczył rzepy, a tymczasem księżniczka uciekła ze swoim rycerzem, i niedługo potem szczęśliwa para pobrała się. Liczyrzepa zasłużył sobie na kilka innych legend, ale ta przyniosła mu prawdziwą sławę. Stał się inspiracją dla wielu artystów m.in. w monachijskiej galerii Schack Galerie znajduje się obraz prezentujący Krakonosza autorstwa Moritza von Schwind.

Time Gates - Bramy Czasu to nowa atrakcja w Jeleniej Górze. Na zwiedzających czekają 2 kilometry tajemniczych korytarzy ukrytych w podziemiach pod Wzgórzem Kościuszki. Początkowo miejsce to było winiarnią, jednak w trakcie II wojny światowej zostało zamienione na schron, mogący pomieścić 6 tysięcy osób. Dziś, możecie tu cofnąć się w czasie, by poznać historie z II wojny światowej, opowieści z czasów napoleońskich, dawne legendy dotyczące tego regionu czy zobaczyć największą w Polsce cewkę Tesli. Zbadajcie niezwykłe tunele i przekonajcie się jak wyglądała przeszłość Europy, Polski, Dolnego Śląska i Karkonoszy.

Genezę powstania Cieplic zasnuwa mgła pogłosek, legend i przede wszystkim czasu. Mówi się, że już słowiańskie plemię Bobrzan zażywało tutaj relaksujących kąpieli. Z kolei jedna z lokalnych legend mówi, że książę śląski Bolesław Wysoki w 1175 roku ustrzelił jelenia, który mu zdążył umknąć. Władca znalazł go przy wodzie, zupełnie zdrowego. Nad uzdrawiającym źródłem wzniósł dworek myśliwski, który miał dać początek Cieplicom. O ścisłym związku miejscowości i gorących wód, świadczy najstarszy zachowany dokument, w którym 18 marca 1281 roku książę Lwówecki Bernard przekazał na rzecz szpitalnego zakonu joannitów ze Strzegomia tutejsze źródła oraz 250 łanów ziemi z okolicy. W ciągu całej historii swego istnienia Cieplice znajdowały się w rękach zamożnych rodów, głównie Schaffgotschów oraz zakonników. Metody leczenia polegały przede wszystkim na korzystaniu z kąpieli w drewnianych basenach oraz piciu ogromnych ilości wody. Według zasad, porannych kąpieli w basenach zażywali arystokraci, następnie szlachta, a pod koniec dnia było to mieszczaństwo. Lista gości była zawsze dość pokaźna. Z szerzej znanych osobowości pojawili się tu m.in. w XVII wieku kanclerz litewski Albrycht Stanisław Radziwiłł, książę Michał Kazimierz Radziwiłł i prymas Michał Radziejowski, królowa Polski Maria Kazimiera Sobieska, żona Jana III Sobieskiego. Na przełomie XVIII i XIX wieku Cieplice gościły Johanna Wolfganga Goethe, króla pruskiego Fryderyka Wilhelma III, Hugo Kołłątaja, Józefa Wybickiego, a nawet Johna Quincy'ego Adamsa - późniejszego prezydenta Stanów Zjednoczonych. Działaniu ciepłych wód zostało poświęconych kilka naukowych prac, które przydały popularności źródłom, w XIX wieku doprowadzono tu nawet linię tramwajową. Niemałą rolę w rozwoju Cieplic odegrał także przedsiębiorca właściciel fabryki maszyn papierniczych Eugen Füllner, fundując Ciepliczanom Park Norweski 1906 roku. Działania wojenne nie ominęły niestety Cieplic, i spowodowały niemałe zniszczenia. Rozgrabiono także kolekcje Schaffgotschów tak pieczołowicie gromadzone przez stulecia. W 1975 roku Cieplice Śląskie Zdrój zostały przyłączone do Jeleniej Góry, a ktokolwiek by chciał poczuć się jak król, może zażyć kąpieli w tutejszym znakomicie funkcjonującym uzdrowisku.

Hrabia Johann Nepomucen Schaffgotsch spojrzał z dumą na uśmiechniętych kuracjuszy jego uzdrowiska w Cieplicach. Biznes się kręcił, więc dlaczego by nie pokusić się o jakąś dodatkową atrakcję. Powstała Galeria i Zdrojowy Teatr Animacji. Schaffgotsch podzielił istniejący park na dwie części: zamkową (przeznaczoną tylko do użytku lokatorów pałacu) i zdrojową (dostępną dla pozostałych). Tak więc, kuracjusze mogli posłuchać orkiestry grającej w nowopowstałej muszli koncertowej, w galerii wypić importowaną wyśmienitą kawę i odpalić cygaro, a wieczorem udać się do teatru na spektakl z wyselekcjonowaną obsadą. Jego powstanie znacznie ożywiło uzdrowisko. Do przedstawień włączali się nawet utytułowani kuracjusze czy członkowie rodziny Schaffgotschów. Galerię wzniesiono w latach 1797-1800, na wzór antycznej willi, według projektu znanego berlińskiego architekta Gotfrieda Geisslera. W 1835 roku hrabia ufundował gmach teatru dworskiego, klasycystycznego budynku projektu Alberta Tollberga. Zdrojowy teatr jest obecnie ośrodkiem kulturalnym dla dzieci i młodzieży. Przed nim stoi osobliwa rzeźba, która stała się symbolem Zdrojowego Teatru. Cóż, tak, jest to krzesło stojące na 4 różnych butach. Związane jest to z lokalną historią o pewnym reżyserze, który po wojnie osiadł w Cieplicach i został poproszony, by wrócić życie w teatrze. Doświadczenia wojenne zaostrzyły mu nieco temperament, miał on bowiem nietypową karę dla rozleniwionych aktorów. Ten kto się pomylił, spóźnił, albo go po prostu zdenerwował, musiał oddać buta, który lądował bezpowrotnie pod nogami krzesła reżysera. Kara sroga, gdyż deski sceny nie były heblowane, a aktorzy byli za biedni na kupno nowych butów. Tym sposobem reżyser nie cieszył się wielką sympatią, ale postawił teatr "na nogi".

Pierwsze domysły odnośnie zabudowania na górze Chojnik sięgają słowiańskiego plemienia Bobrzan, choć pewne jest, że dopiero w XIII wieku Bolesław Łysy-Rogatka wzniósł tu dwór myśliwski o cechach obronnych, który pod koniec XIII wieku rozbudował Bolko I Surowy. Następca, Bolko II prawdopodobnie stulecie później wzniósł zamek - kamienną twierdzę nie do zdobycia. Po Bolku pojawił się protoplasta potężnego śląskiego rodu - Gotsch Schaff, i w 1405 roku wzbogacił gmach zamku o kaplicę św. Jerzego i św. Katarzyny. Przez kolejne stulecia warownie kilkakrotnie przebudowywano. Służyła jako twierdza wielu pokoleniom aż do 31 sierpnia 1675 roku, kiedy to zamek spłonął od uderzenia pioruna. Opuszczona warownia popadła w ruinę. Jest to miejsce niezwykłe i obleczone w różnorodne mity. Spośród kilku legend krążących wokół zamku Chojnik, niejedna stała się źródłem inspiracji wielu poematów i ballad. Tę o Kunegundzie możemy odszukać w "Rękawiczce" Friedricha Schillera czy poemacie Mickiewicza noszącego imię wspomnianej niewiasty. Czym sobie zasłużyła? Kunegunda, córka kasztelana wysyłała swych amantów galopem wokół zamku, by dowiedli swej męskości, jeżeli zabiegali o jej rękę. Wszyscy wpadali w przepaść. Lata upływały, odbierając Kunegundzie jej urodę i, rzecz jasna, szansę na zamążpójście. Pewnego razu przybył do zamku śmiały rycerz pragnący dowieść, że objedzie zamek pomimo sfrustrowanej Kunegundy chcącej zrezygnować ze swej okrutnej przysięgi. Nie posiadała się z radości, gdy rycerzowi się udało, i zjawił się przed nią ponownie. Zdziwiła się, gdy rzekł „Pani, przybyłem by pomścić owych nieszczęsnych, których twa pycha i duma pozbawiła życia. Zaś ciebie nie pragnę wcale”. Jak można się spodziewać, Kunegunda sama skoczyła w przepaść z rozpaczy. Na pamiątkę tych wydarzeń w parku, u podnóża Chojnika wzniesiono rzeźbę przedstawiającą okrutną Kunegundę.

Dawno temu, za górami, za lasami, w naszych górach i lasach rosło Złote Drzewo, którego chciwie szukali wszyscy, chcący usłyszeć choć fragment opowieści o nim. Liść owej rośliny mógł zapewnić dobrobyt, a owoc z niego czynił ludzi bogatszych niż królowie. Śpiewali o nim trubadurzy, gadało pospólstwo, lecz nikt nie znał do niego drogi. Wściekły się niebiosa na taką chytrość i zesłały piorun na złote drzewo tak, że jego zgliszcza wylądowały w miejscowych potokach. Wtedy ludność zachłannie zabrała się za przesiewanie. Tymczasem pewien chłop o imieniu Bolko, znalazł mapę prowadzącą do Złotego Drzewa. Wiedział jednak, że rośnie ono na ziemiach hrabiego Schaffgotscha z Sobieszowa. Głowy nie chciał stracić, więc zawarł układ z właścicielem dóbr, w którym część skarbu przypadła właśnie jemu. Hrabia rzecz jasna wszystko chciał dla siebie, ale przystał fałszywie na ofertę chłopa, i wyruszyli na poszukiwanie Złotego Drzewa. Wściekł się potężnie, gdy zobaczył sterczący z ziemi spalony złoty pień, oskarżył chłopa o kradzież drzewa, ubiczował i posłał do diabła. Bolko zanim zniknął, ułamał fragment drzewa, co najpewniej zapewniło mu dostatnie życie w odległej krainie. Hrabia, który chciał powrócić ze sprzętem, by odzyskać złoto z jak najdrobniejszego korzenia drzewa, nie odnalazł już nigdy drogi do niego, a po Bolko z jego mapą ślad zaginął.

Dom to zbyt skromne określenie tej budowli podobnej do zamku. Dziś w byłej willi Gerharta Hauptmanna - niemieckiego pisarza i laureata nagrody Nobla z 1912 roku, mieści się Muzeum Miejskie poświęcone jego życiu i twórczości. Budynek jest architektoniczną mieszanką historyzmu i neorenesansu. Zbudowano go na granitowej skale w latach 1900-1901 według projektu berlińskiego architekta Hansa Grisebacha. Z willi zwanej "Wiesenstein" (Łąkowy Kamień) otoczonej obszernym parkiem, rozpościerał się widok na Karkonosze. Pisarz mieszkał tutaj od 1901 aż do swej śmierci w roku 1946. Znajdował tu schronienie przed publicznym zainteresowaniem, a także gościł tu swych wysokiej rangi przyjaciół: intelektualistów, koneserów sztuki czy artystów. Po śmierci pisarza urządzono tutaj dom wczasowy dla dzieci "Warszawianka" funkcjonujący aż do 1989 roku. Później współpraca władz niemieckich i polskich doprowadziła do otwarcia muzeum. Ekspozycję stanowią głównie pamiątki z życia artysty. Na jednej z wystaw opowiedziano też historię domu. Nie brakuje interaktywnych atrakcji w formie biografii pisarza, dokumentów audiowizualnych i archiwalnych filmów. Zwiedzając posiadłość, zobaczycie gabinet noblisty, dawną bibliotekę z czytelnią, gdzie znajdziecie pierwsze wydania noblisty, archiwalia i monografie, salę kominkową, w której odbywają się wystawy czasowe, dawną jadalnię oraz ozdobiony w całości polichromią J.M.Avenariusa, hol - zwany ze względu na tematykę malowideł "Halą Rajską". Podczas spaceru poczujecie się jak jedni z zaszczytnych gości pisarza, bowiem w pomieszczeniach gra muzyka, na którą składają się jego ulubione kompozycje. Zostawiamy Was w tym międzynarodowej klasy miejscu, wartym odwiedzin nawet jeżeli nie mieliście jeszcze okazji zapoznać się z twórczością artysty. Z naszej strony zachęcamy do pozostawienia opinii o pokonanej wspólnie trasie i podróżowania z Footsteps także w przyszłości.