Kadzielnia
Spacerując po Kadzielni, trudno sobie wyobrazić, że 380 milionów lat temu musielibyśmy pływać. Wtedy znajdowało się tutaj rozległe morze, a organizmy w nim żyjące, po wyzionięciu ducha opadały na dno, każdego roku przyczyniając się do powstawania z wolna skał wapiennych. Tych samych, do których miliony lat później, w XVII wieku dokopali się górnicy. Tak rozpoczęła się historia wielu tutejszych kamieniołomów, które funkcjonowały przez dobrych kilka stuleci. Dziś park i rezerwat Kadzielnia znajdują się niemal w centrum Kielc i są jedną z największych turystycznych atrakcji Kielc.
Kadzielnia, o wysokości 295 m n.p.m., to jedno ze wzgórz Pasma Kadzielniańskiego. Nazwa tego miejsca pochodzi od zbieranych tu niegdyś ziół na kadzidło dla potrzeb katedry. Kadzielnia to także nazwa parku, którego częścią jest rezerwat przyrody nieożywionej, o pow. 0,6 ha, utworzony w 1962 roku. Ochronie podlega najwyższa część wyniosłego skalnego cypla, tzw. Skałka Geologów, wznosząca się pośrodku nieczynnego od lat 60. XX wieku kamieniołomu. Rezerwat zbudowany jest z dewońskich wapieni stromatoporowo-koralowcowych przykrytych wapieniami marglistymi. Na tym terenie opisano szereg interesujących zjawisk geologicznych: szczątki fauny (m.in. korali czy brachiopodów), żyłową mineralizację kruszcowo-kalcytową, zjawiska tektoniczne i krasowe. Zostały tu także odnalezione m.in. nieznane wcześniej z obszaru Polski gatunki ryb pancernych. W obrębie Skałki Geologów zachowały się relikty roślinności naskalnej.
Poza interesującymi grupami skał, stanowiskami rzadkiej roślinności i cennymi znaleziskami paleontologicznymi na uwagę zasługują tutejsze jaskinie. Trzy z 25 jaskiń - Jaskinię Odkrywców, Prochownię i Szczelinę - połączono w Podziemną Trasę Turystyczną o długości 140 m (www.geopark-kielce.pl/jaskinie/). Warto też wspomnieć o Jeziorze Szmaragdowym, otaczającym Skałkę Geologów. Niezwykły kolor wody wywoływało zjawisko optyczne - promienie światła odbijające się od zlasowanego wapienia. Jednak poziom wód gruntowych obniżył się i efektu kolorystycznego już nie ma. W zachodniej części Kadzielni w lipcu 2019 r. uruchomiono wodospad. Podczas spaceru po ścieżkach wokół rezerwatu z pewnością usłyszycie przyjemny szum wody.
Korzystając z tarasów widokowych można podziwiać nie tylko piękny krajobraz rezerwatu oraz Kielc, ale i spojrzeć dalej na malowniczą panoramę m.in. Pasma Dymińskiego z Górą Telegraf, Pasma Posłowickiego z Pierściennicą, Pasma Kadzielniańskiego z Karczówką, przełomu Bobrzy czy Wzgórz Tumlińskich. Ciekawostką jest, że w okresie zimowym na ścianie wschodniej Skałki Geologów, Świętokrzyski Klub Alpinistyczny przy współpracy z Geoparkiem Kielce tworzy lodospad – zimową ściankę wspinaczkową.
Kadzielnię obejrzeć można z lotu ptaka podczas podniebnej podróży tyrolką (www.facebook.com/TyrolkaKadzielnia). Początek tyrolki umieszczony jest przy punkcie widokowym w okolicach Wzgórza Harcerskiego. Rokrocznie na Kadzielni odbywa się impreza dla pasjonatów sportów ekstremalnych - Kadzielnia Sport Festiwal (www.kadzielniasportfestiwal.pl), podczas której podziwiać można pokazy wyczynowców w kategoriach jazda na desce, bmx, akrobacja na linie i wiele innych, a chętni zjeżdżają i wypoczywają w hamakach na tyrolce oraz pływają kajakami po Jeziorku Szmaragdowym.
Bez wątpienia interesujący jest też Amfiteatr Kadzielnia na 5,5 tys. miejsc, mieszczący się w wyrobisku kamieniołomu, będący dzięki temu najładniej usytuowanym tego typu obiektem w Polsce. Oddano go do użytku w 1971 r. w czasie obchodów IX wieków Kielc. Widzowie rokrocznie podziwiać mogą liczne wydarzenia kulturalne, festiwale, koncerty i spektakle - odbywa się w nim m.in. Międzynarodowy Harcerski Festiwal Kultury Młodzieży Szkolnej (lipiec).
Na Kadzielni znajdują się pomniki i tablice upamiętniające: ofiary zbrodni katyńskiej, walczących o wyzwolenie narodowe i społeczne Polski, wędrówki na Kadzielnię pisarza Stefana Żeromskiego oraz dekalog przekazany przez Boga Mojżeszowi na Górze Synaj.