Podróż wokół Księżego Młyna od Wodnego Rynku. Nie martwcie się, jeśli nie będziecie potrafili znaleźć żadnej tabliczki z taką nazwą ulicy, gdyż jest to plac im. Lecha Kaczyńskiego, który przez lata nosił nazwę placu Zwycięstwa. Powstał on w latach 40. XIX wieku, jako główny plac targowy w Nowej Dzielnicy. Swoje pierwotne miano zawdzięczał obfitości wód i źródeł na tym terenie. W II poł. XIX wieku znany łódzki fabrykant Karol Scheibler rozpoczął budowę swojego imperium. Wtedy też wzniósł on w północnej części rynku domy rodzinne, zgodnie z projektem Jana Bojankowskiego, tworząc w ten sposób osiedle robotnicze. Budynki te zachowały się do dzisiaj. Są to proste, piętrowe obiekty z dwuspadowymi dachami. Z placu przeniesiemy się na drugą stronę ulicy, gdzie stoi dawna posiadłość wspomnianego już Karola Scheiblera.

Dopóki nie zajrzycie do środka rezydencji, pałac Karola Scheiblera, zwanego także "królem bawełny", prezentuje się skromnie jak na najbogatszego niegdyś przemysłowca Łodzi. Dzisiejsze oblicze neorenesansowej rezydencji jest efektem rozbudowy parterowego domu po śmierci właściciela, dokonanym przez jego żonę w latach 80. XIX wieku. W przeprojektowaniu bryły brał udział warszawski architekt Edward Lilpop. Dekoracje różnicujące elewację stanowią ryzalit, loggie i antykizujący gzyms koronujący. Scheiblerowie byli protestantami i nie leżało w ich naturze obnosić się ze swoim majątkiem, ale czego oczy nie widzą temu sercu nie żal. Wnętrza wykończono proporcjonalnie do królewskich standardów, zwłaszcza sale reprezentacyjne, w tym m.in. sala lustrzana, które rażą przepychem. Pokoje mieszkalne na piętrze urządzone są już bardziej kameralnie. W ciemnym gabinecie króla bawełny, obłożonym boazerią i imitacją kurdybanu (tłoczona i malowana skóra zwierzęca), nad kominkiem widnieje mozaika z weneckiego warsztatu Andrei Salviatiego, uznawanego za najlepszy na świecie. Jadalnia niemalże w całości wyłożona jest boazerią i znajduje się obok palarni w stylu mauretańskim. XVIII-wieczne piece kaflowe stojące tu i ówdzie na parterze, zostały sprowadzone z najlepszych europejskich antykwariatów. Na początku XX wieku Anna Scheibler gościła w tych wnętrzach m.in. Henryka Sienkiewicza. Za rezydencją znajdował się ogród, w którym zachowała się do dziś modna kiedyś, sztuczna grota. Na postaci Karola Scheiblera, Władysław Reymont wzorował Hermana Bucholca w swojej powieści "Ziemia Obiecana", a Andrzej Wajda ekranizując powieść wykorzystał wnętrza pałacu. Poza tym stanowiły one scenerię w „Powrocie wilczycy” i serialu „Stawka większa niż życie”. Obecnie w obiekcie mieści się Muzeum Kinematografii, w którym prezentowane są takie zbiory, jak zabytkowe urządzenia służące do projekcji, plakaty filmowe i scenografie. W przylegającym do muzeum budynku, będącym niegdyś wozownią uruchomione zostało natomiast kino, gdzie zobaczyć można m.in. etiudy autorstwa studentów łódzkiej szkoły filmowej czy produkcje dotyczące Łodzi. Po zwiedzeniu wnętrz pałacu, a także wystawy muzeum, udamy się do najstarszej części kompleksu fabrycznego Karola Scheiblera.

Budynki zlokalizowane przy placu Zwycięstwa to najstarsza część kompleksu fabrycznego należącego do Karola Scheiblera. Tutaj łódzki fabrykant w połowie XIX wieku uruchomił swoją pierwszą przędzalnię. Zamontowana w niej była m.in. nowoczesna maszyna parowa o mocy aż 40 KM. Później zakłady rozbudowano o tkalnie i wykańczalnie, kotłownie i magazyny. Wszystkie obiekty wykonano z czerwonej cegły. W kolejnych latach imperium bawełniane Karola Scheiblera stale się rozszerzało. Znaczne inwestycje skupione były wokół powstającego osiedla - Księży Młyn, gdzie powstawały nowe fabryki, natomiast starszą część zakładów zaczęto określać mianem centrali. Współcześnie obiekty te wynajmowane są przez różne instytucje. Znajduje się tu m.in. szkoła tańca czy restauracja. Nadeszła pora na chwilę odpoczynku, a najlepszym miejscem do tego będzie Park Źródliska, gdzie będziecie mogli złapać trochę oddechu na łonie natury.

Są to najstarsze parki w Łodzi. Niegdyś tworzyły one jeden zwany Ogrodem Spacerowym lub Ogrodem Angielskim. Ich historia zaczęła się w latach 40. XIX wieku, kiedy to do miasta dołączono Nową Dzielnicą, będącą częścią lasów rządowych. Poza wydzieleniem terenów pod zabudowę postanowiono utworzyć właśnie pierwszy park miejski. Nazwa Źródliska pochodzi od licznych źródeł występujących na tym obszarze. Pod koniec lat 50. XIX wieku ogród podzielono na dwie części. Zachodnią wykupił Karol Scheibler, będący jednym z najbardziej znanych łódzkich fabrykantów. Wybudował on tam przędzalnię, dom mieszkalny, przekształcony następnie w pałacyk, budynki gospodarcze, wozownie, a także tkalnię. Od tamtego czasu tereny te dzierżawione były różnym osobom prywatnym, jak i organizacją, aż na początku XX stulecia ponownie zaczęły należeć do miasta. Park Źródliska I wzorowano na XVIII-wiecznych ogrodach angielskich. Obecnie zajmuje on powierzchnię prawie 11 ha. Na jego obszarze mieści się palmiarnia, domek ogrodnika, estrada w kształcie altany, plac zabaw oraz duży zbiornik wodny z wyspą. Park Źródliska II o powierzchni 6,6 ha stanowi zachodnią część tych zielonych terenów wypoczynkowych.. Na uwagę zasługuje pałac Karola Scheiblera, czyli Muzeum Kinematografii, które mieliście okazję już widzieć, a także rekonstrukcja XIX-wiecznej altany chińskiej, ruiny groty z tufu wulkanicznego oraz niewielkie zbiorniki wodne. W obu częściach spotkać można różnorodne okazy przyrodnicze - kasztanowce, buki, sosny, miłorzęby, dęby i inne. Jednym z nich jest ponad 300-letni dąb szypułkowy o obwodzie 475 cm. Trzeba też podkreślić, że Park Źródliska uznany został za pomnik przyrody i wpisany do rejestru zabytków. Co więcej od 2015 roku jest także pomnikiem historii.. Kiedy odpoczniecie już trochę w parku ruszymy obejrzeć pałac Oskara Kona.

Nietypową willę na naszej trasie stanowi skromna neorenesansowa rezydencja należąca przez jakiś czas do Oskara Kohna, czyli jednego z najwybitniejszych kupców dawnej Łodzi. Podobnie jak wielu przedsiębiorców działających tutaj na przełomie XIX i XX wieku zaczynał on od zera, aż został kierownikiem działu sprzedaży w Widzewskiej Manufakturze i udziałowcem Towarzystwa Akcyjnego Heinzel i Kunitzer. Sama posiadłość powstała najprawdopodobniej według projektu Franciszka Chełmińskiego pod koniec XIX wieku. Miała ona naśladować wtedy wiejski dworek. Na początku XX wieku doszło do przebudowy, podczas której uzyskała bardziej klasycystyczny wygląd. Elewacja pozbawiona jest wyrazistych dekoracji, a o związku z renesansem świadczą płytkie ryzality, pilastry, trójkątny przyczółek z okrągłym oknem wieńczący fasadę z głównym wejściem. Do środka prowadzi wejście z portykiem opartym na dwóch kolumnach. We wnętrzach zachowały się pozostałości sztukaterii, witraże i drewniane schody, ale odwiedzić to miejsce warto również z innych względów. To tutaj mieści się Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi, a wraz z nią słynne schody prowadzące do budynku, na których przesiadywali byli studenci m.in. Roman Polański, Krzysztof Kieślowski i Andrzej Wajda. Podążając dalej ulicą Targową dotrzemy do biurowca zakładów Scheiblera.

Ten okazały budynek powstał w drugiej dekadzie XX wieku. Wybudowany został na planie litery L na narożnej działce przy skrzyżowaniu ulicy Targowej z Fabryczną. Od początku pełnił on funkcje biurowe dla zakładów Scheiblera. W obiekcie poza gabinetami administracji i zarządu znajdowało się również przedszkole dla dzieci pracowników. Co ciekawe ściany w ochronce ozdobiono specjalnie dla maluchów malowidłami nawiązującymi do bajek braci Grimm. Jeśli chodzi o samą bryłę biurowca wyróżnia się ona asymetrią i secesyjnymi, bogatymi dekoracjami. Charakterystyczny jest też kontrast tynków na elewacji, a także zaokrąglone kształty i wieżą narożna. Dzisiaj w budynku działa Wyższa Szkoła Sztuki i Projektowania. Kilkadziesiąt metrów dalej, po drugiej stronie skrzyżowania zlokalizowany jest kolejny punkt dzisiejszej trasy, czyli słynne Beczki Grohmana.

Beczki Grohmana to jeden z symboli przemysłowej Łodzi. Jest to brama, która dawniej prowadziła na teren fabryki i tkalni Ludwika Grohmana. Wzniesiono ją pod koniec XIX wieku według projektu Franciszka Chełmińskiego, który był wtedy architektem miejskim. Neogotycki łuk nawiązuje swoim wyglądem do średniowiecznych zamków. Tę trójarkadową bramę, zwieńczoną ozdobnym szczytem wykonano z czerwonej, nietynkowanej cegły. Całość oparta jest na dwóch masywnych kolumnach, które miały imitować szpule od nici, symbolizujące działalność zakładów. Niektórzy jednak dopatrywali się w nich beczek na wodę, jako że Grohmanowie byli związani ze strażą pożarną. Według legend miejskich to w nich zamożni fabrykanci mieli ukryć część swojego majątku. Na początku XX wieku na bramie dodano secesyjne lampy oraz kute kraty w oknach. Zaraz obok Beczek stoi dom Traugotta Grohmana, a kawałek dalej wille Alfreda i Ludwika Grohmanów.

Przed nami 3 domy przedstawicieli rodu Grohmanów. Pierwszy z nich należał do Traugotta, czyli ojca rodziny, który zapoczątkował bawełniany biznes Grohmanów. Jest do skromny, parterowy budynek - typowy przykład zabudowy przemysłowej XIX-wiecznej Łodzi. Obecnie służy jako siedziba Niemieckiego Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego. Kawałek dalej znajduje się posiadłość Alfreda Grohmana, syna Ludwika i wnuka Traugotta. Rezydencja ta jest już znacznie bardziej okazała niż widziany chwilę temu dom protoplasty rodu. Willa została wzniesiona w latach 70. XX wieku. Ta trójkondygnacyjna budowla, wybudowana na planie prostokąta, wyglądem przypominać miała dworek szlachecki. Mimo ograniczonej ilości dekoracji widać tutaj cechy klasycystyczne. Na tyłach obiektu mieści się ogród i altana, natomiast sam budynek należy do Okręgowej Izby Radców Prawnych. Trzecia z odwiedzanych rezydencji była jedną z pierwszych luksusowych willi w Łodzi. Powstała ona pod koniec lat 80. XIX wieku dla Ludwika Grohmana, a autorem projektu był Hilary Majewski. Na teren tej neorenesansowej posiadłości prowadzi okazała brama z inicjałami jej pierwotnego właściciela. Budynek został rozbudowany w latach 90. XIX wieku i podzielony na dwie części ze względu na ślub syna Ludwika - Leona. Wtedy też dobudowano reprezentacyjną klatkę schodową i ogród zimowy. Godne uwagi jest też główne wejście z portykiem opartym na filarach. Niegdyś na parterze znajdowały się zarówno pomieszczenia reprezentacyjne, jak i mieszkalne, w tym jadalnia, biblioteka, sala balowa czy gabinet. Co ciekawe Grohmanowie posiadali windę osobową i trzy dźwigi gospodarcze. We wnętrzach dominował przepych - bogata sztukateria, dekoracje malarskie i rzeźbiarskie, boazerie, polichromie i najszlachetniejsze materiały kamienne i drewniane. Niestety całe wyposażenie zostało zniszczone lub rozkradzione. Oprócz samego domu w skład posiadłości wchodzi wozownia i stajnia. Willa Ludwika Grohmana otoczona była także rozległym ogrodem, który dzisiaj znany jest jako park im. J. Kilińskiego. Założony został w latach 80. XIX wieku, jako własność prywatna Grohmanów. Przekształcono go na park publiczny dopiero w latach 50. XX wieku, zmieniając jednocześnie układ przestrzenny. Warto zaznaczyć, że rośnie tu około 20 drzew uznanych za pomniki przyrody, a niektóre z roślin liczą ponad 130 lat. Kawałek dalej znajduje się posiadłość Alfreda Grohmana, syna Ludwika i wnuka Traugotta. Rezydencja ta jest już znacznie bardziej okazała niż widziany chwilę temu dom protoplasty rodu. Willa została wzniesiona w latach 70. XX wieku. Ta trójkondygnacyjna budowla, wybudowana na planie prostokąta, wyglądem przypominać miała dworek szlachecki. Mimo ograniczonej ilości dekoracji widać tutaj cechy klasycystyczne. Na tyłach obiektu mieści się ogród i altana, natomiast sam budynek należy do Okręgowej Izby Radców Prawnych. Trzecia z odwiedzanych rezydencji była jedną z pierwszych luksusowych willi w Łodzi. Powstała ona pod koniec lat 80. XIX wieku dla Ludwika Grohmana, a autorem projektu był Hilary Majewski. Na teren tej neorenesansowej posiadłości prowadzi okazała brama z inicjałami jej pierwotnego właściciela. Budynek został rozbudowany w latach 90. XIX wieku i podzielony na dwie części ze względu na ślub syna Ludwika - Leona. Wtedy też dobudowano reprezentacyjną klatkę schodową i ogród zimowy. Godne uwagi jest też główne wejście z portykiem opartym na filarach. Niegdyś na parterze znajdowały się zarówno pomieszczenia reprezentacyjne, jak i mieszkalne, w tym jadalnia, biblioteka, sala balowa czy gabinet. Co ciekawe Grohmanowie posiadali windę osobową i trzy dźwigi gospodarcze. We wnętrzach dominował przepych - bogata sztukateria, dekoracje malarskie i rzeźbiarskie, boazerie, polichromie i najszlachetniejsze materiały kamienne i drewniane. Niestety całe wyposażenie zostało zniszczone lub rozkradzione. Oprócz samego domu w skład posiadłości wchodzi wozownia i stajnia. Willa Ludwika Grohmana otoczona była także rozległym ogrodem, który dzisiaj znany jest jako park im. J. Kilińskiego. Założony został w latach 80. XIX wieku, jako własność prywatna Grohmanów. Przekształcono go na park publiczny dopiero w latach 50. XX wieku, zmieniając jednocześnie układ przestrzenny. Warto zaznaczyć, że rośnie tu około 20 drzew uznanych za pomniki przyrody, a niektóre z roślin liczą ponad 130 lat.

Henryk Grohman był jednym z trzech łódzkich "królów bawełny". W przeciwieństwie do Izraela Poznańskiego i Karola Scheiblera, zamieszkał on w budynku mogącym być zupełnie przeoczonym lub wziętym po prostu za fabrykę. Willa powstała pod koniec XIX wieku, prawdopodobnie według koncepcji Hilarego Majewskiego. Początkowo jej przeznaczeniem miały być pomieszczenia biurowe i mieszkalne dla robotników. Z początkiem XX wieku willa została przebudowana w stylu neorenesansowym z pomocą architekta Franciszka Chełmińskiego i zamieszkał w niej Henryk Grohman z rodziną. Na jednej kondygnacji znajdowały się utrzymane w stylu secesyjnym pomieszczenia reprezentacyjne i mieszkalne, które zawdzięczamy najprawdopodobniej wiedeńskiemu architektowi wnętrz - Otto Wagnerowi. Wybornie prezentowała się sala balowa i koncertowa ze wspaniałymi sztukateriami. W swoim gabinecie fabrykant miał specjalne przeszklone, podświetlane gabloty, gdzie przechowywał kolekcję sztuki japońskiej. Posiadał też szafy ze skrytkami na swoje cenne kolekcje grafik. Na uwagę zasługuje kominek z piaskowca z płaskorzeźbą przedstawiającą Heraklesa z łanią. Na piętro prowadzą schody z kutą balustradą. Ściany, zdobione freskami o tematyce floralnej, udekorowano falistymi listwami również noszącymi znamiona organicznej secesji. Do prowadzenia biznesu Henryk z pewnością miał stalowe nerwy, lecz duszę zdecydowanie wrażliwego artysty. W jego kolekcji znajdowało się 1300 grafik artystów m.in. Edgara Degas czy Toulouse Lautreca. Grohman kolekcjonował też zabytkowe instrumenty muzyczne i nuty. U niego znalazł miejsce jedyny w Polsce egzemplarz skrzypiec Stradivariusa. Do dawania prywatnych koncertów zapraszał najlepszych wirtuozów chociażby Artura Rubinsteina czy Ignacego Paderewskiego. Obecnie w budynku znajduje się tu Muzeum Książki Artystycznej, natomiast część zbiorów Grohmana zobaczyć możecie w Warszawie. Idąc dalej ulicą Tymienieckiego traficie przed dawną remizę strażacką.

Niegdyś pożary fabryk nie były rzadkością. Nic zatem dziwnego, że w okolicy Księżego Młyna postanowiono wznieść remizę konnej straży pożarnej. Wybudowano ją pod koniec XIX wieku na polecenie Karola Scheiblera juniora, który był nie tylko pomysłodawcą, ale także został pierwszym komendantem jednostki. Po kilku latach do jednopiętrowego korpusu budynku i dwóch wozowni dostawiono pięciokondygnacyjną wieżą. Ze względu na swój kształt, a także krenelaż i wykorzystanie czerwonej cegły jako budulca, przywodzi ona na myśl średniowieczne budowle. Warto podkreślić, że oddział ten był jedną z najlepiej wyposażonych jednostek straży pożarnej, a w ciągu pierwszych 25 lat swojej działalności strażacy tu służący uczestniczyli w ponad 300 akcjach. W 2000 roku remiza została poddana modernizacji oraz przekształcona na centrum biurowe. Przed wejściem wciąż można podziwiać zabytkową żeliwną pompę, a z tyłu przetrwały dawne domy strażaków i ścianka do ćwiczeń. Dosłownie po drugiej stronie ulicy znajduje się dawna przędzalnia Scheiblera, będąca naszym kolejnym celem na trasie.

Przędzalnia Karola Scheiblera to monumentalny budynek o długości ponad 200 m i 35 m szerokości, którego projektantem był Hilary Majewski. Jest to czteropiętrowy obiekt wzniesiony z czerwonej cegły ze stropami ze zbrojonego betonu. Jak na lata 70. XIX wieku była to dość nowoczesna forma konstrukcji, która niwelowała wibracje pochodzące od pracujących maszyn, a co ważniejsze zapewniała odporność na ogień. Architektura przędzalni nawiązywała do średniowiecznych budowli obronnych, o czym świadczą m.in. krenelaże i blankowane fragmenty, a także narożne, nieco wyższe ośmioboczne wieże, mieszczące niegdyś klatki schodowe, toalety i windy towarowe. Elewację frontową zdobi zabytkowy zegar, nad który spoglądali robotnicy odbywający pauzę. Do wnętrza prowadzi żeliwne ozdobne wejście w stylu mauretańskim. W środku przędzalni niegdyś zainstalowane było aż 70 tysięcy wrzecion. Dziś znajdują się tu stylowe lofty i apartamenty hotelowe.

Bez wątpienia istotnym punktem Księżego Młyna było osiedle robotnicze. Wzniesiono je w latach 70. XIX wieku oczywiście za sprawą Karola Scheiblera. Domy te przeznaczone były dla wykwalifikowanych pracowników fabryki. Początkowo powstało 18 dwukondygnacyjnych “famuł” - tak określano te łódzkie domy mieszkalne. Każdy z nich składa się z 4 mieszkań jednoizbowych i 4 dwuizbowych. Obiekty te charakteryzują się prostą architekturą, bez zbędnych zdobień i zastosowaniem czerwonej cegły jako budulca. Na zapleczu budynków niegdyś znajdowały się ustępy i komórki, a w pobliżu także niewielkie ogródki, w których uprawiano m.in. warzywa. Warto dodać, że cały teren był dawniej ogrodzony i zamykany na noc. W kolejnych dziesięcioleciach imperium Scheiblera rozbudowywało się powielając jednak pierwotny schemat. Przy osiedlu robotniczym nie mogło zabraknąć też sklepu. W tutejszych konsumach, zlokalizowanych w budynku z lat 80. XIX wieku, nabywało się produkty spożywcze, a co ciekawe także firmowe resztki i wybrakowane towary pochodzące z fabryk, za sprawą specjalnych książeczek sklepowych. Część zysków przekazywana była na kasę zapomogową dla pracowników zakładów. Dzisiaj mieści się tu Dom Wydawniczy “Księży Młyn”, który specjalizuje się w publikacjach dotyczących Łodzi. Oprócz mieszkań czy sklepu, ważną rolę pełniła także tutejsza szkoła dla dzieci robotników. Ufundowana została przez Karola Scheiblera w latach 70. XIX wieku. Początkowo liczyła trzy oddziały i uczyło w niej jedynie 3 nauczycieli. Z czasem dodano klasę żeńską, a regularnie wzrastająca liczba uczniów spowodowała, że zięć “króla bawełny” - Edward Herbst podjął decyzję o dobudowaniu kolejnego obiektu. Budynki te przez lata pełniły rolę placówek oświatowych, mimo zmieniających się profilów uczelni tu działających. W tej chwili jest to siedziba Akademii Sztuk Pięknych.

Tę neorenesansową rezydencję zbudowano w II poł. XIX wieku prawdopodobnie według projektu Hilarego Majewskiego dla Matyldy - córki Karola Scheiblera i jej męża Edwarda Herbsta. Ten szybko stał się dyrektorem naczelnym i udziałowcem w przedsiębiorstwie teścia, a później spadkobiercą rodzinnego interesu. Dwukondygnacyjny budynek, przed którym stoicie, wieńczy dach mansardowy z belwederem, a elewacje zdobią klasyczne elementy dekoracyjne w postaci boniowania, trójkątnych naczółków wieńczących okna, pilastrów, półkolumn i kolumnowy portyk przed wejściem. W środkowym ryzalicie fasady zachodniej widnieje figura prządki przypominająca wszystkim, że mieszkał tu właściciel fabryk włókienniczych. Na parterze niegdyś znajdowała się sala lustrzana, jadalnia, palarnia w stylu orientalnym, gabinet myśliwski, sala balowa i oczywiście gabinet głowy rodziny - Edwarda Herbsta. Z sali balowej można było wyjść na zewnątrz do ogrodu lub odwiedzić oranżerie podążając przeszklonym łącznikiem. Piętro, do którego prowadzi reprezentacyjna klatka schodowa, zajmowali domownicy. Jeżeli chodzi o wnętrza rezydencji nie różniły się znacznie od tych w pałacu ojca Matyldy. W skład założenia posiadłości wchodzą również dwa budynki gospodarcze: oficyna oraz drugi obiekt zaprojektowany przez Adolfa Zeligsona, mieszczący dawniej stajnię i wozownię. Dzisiaj w pałacu Herbstów zlokalizowany jest oddział Muzeum Sztuki, który eksponuje zbiory mebli i innych przedmiotów codziennego użytku pochodzących z dawnych rezydencji fabrykanckich z Łodzi i okolic. Po obejrzeniu rezydencji spadkobierców Karola Scheiblera skierujemy się w stronę domu Krystiana Wendischa, jednego z niemieckich fabrykantów, który działał w Łodzi w XIX wieku.

Ostatnim przystankiem podczas dzisiejszej podróży jest dom Krystiana Wendischa. Jego właściciel był niemieckim fabrykantem, który na prośbę Rajmunda Rembielińskiego - posła i marszałka Sejmu, przyjechał do Łodzi w latach 20. XIX wieku. Po przybyciu do miasta podpisał on z władzami Królestwa Polskiego umowę, zobowiązując się do budowy przędzalni bawełny. Otrzymał za to w dzierżawę tereny dzisiejszego Księżego Młyna. Wtedy też powstał jednopiętrowy budynek, który macie okazję oglądać. Warto podkreślić, że obiekt ten uznawany jest za jeden z najstarszych zachowanych domów mieszkalnych w Łodzi. Swoim wyglądem nawiązywać miał do dworków szlacheckich. Niestety w latach 30. XIX wieku Krystian Wendisch zmarł na atak serca, a jego majątek przejęła administracja rządowa. W przyszłości tereny te miały stać się trzonem imperium Scheiblerów. To już koniec wędrówki po terenach Księżego Młyna. Jesteśmy przekonani, że wśród licznych XIX i XX-wiecznych budowli poczuliście klimat przemysłowej Łodzi i zgłębiliście historię tego terenu. Zapraszamy do ocenienia i komentowania trasy, a także do zapoznania się z innymi propozycjami na zwiedzanie miasta. Zdjęcie By HuBar - Praca własna, CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=2155308